Natomiast kwestie odliczenia podatku VAT z faktur związanych z nabyciem samochodu reguluje przepis art. 86a ust. 1 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika. W uzasadnieniu wprowadzanych zmian przedłużenie, do dnia 31 grudnia 2013 r. wejścia w życie art. 86a i 88a ustawy o VAT możemy wyczytać, że jest to podyktowane sytuacją ekonomiczną kraju i wynika z faktu, że Polska objęta jest działaniami Komisji Europejskiej mającymi na celu ograniczenie nadmiernego deficytu budżetowego. Zgodnie z art. 86a ust. 4 ustawy o VAT, samochody są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej jeżeli, jak mówi pkt 2, konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 podatnicy podatku od towarów i usług, zakres działalności gospodarczej, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. Wynika to z art. 86 ust. 9 ustawy o VAT. Chodzi tutaj o usługi wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 7 oraz pkt 37-41. Są to np. usługi ubezpieczeniowe, udzielania pożyczek, udzielania poręczeń, w zakresie prowadzenia rachunków pieniężnych. Usługi te muszą podlegać opodatkowaniu poza UE na podstawie art. 28b albo art. 28l ustawy o VAT. Kluczową rolę w rozwiązaniu opisanego problemu odgrywają art. 86a ust. 4 pkt 2 w zw. z art. 86a ust. 9 ustawy o VAT. Przepis art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, ograniczający odliczenie VAT do 50 ZTEvBS. I. Uwagi wstępne 1 [Zakres stosowania ograniczenia] Komentowany artykuł określa szczególny sposób ustalania kwot podatku naliczonego w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi. W zakresie, w jakim sposób ten ma zastosowanie, kwota podatku naliczonego ograniczona jest do 50%. Ograniczenie to dotyczy wszystkich kwot stanowiących kwoty podatku naliczonego, a więc: ● kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika, ● kwot podatku należnego z tytułu dostaw towarów i świadczenia usług, dla których podatnikiem jest nabywca, ● kwot podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów, ● kwot z tytułu importu towarów. 2 [Charakter ograniczenia] Należy podkreślić, że brzmienie art. 86a ust. 1 ustawy o VAT ogranicza kwotę podatku naliczonego a nie prawo do odliczenia. Odpowiednie zastosowanie ma na podstawie obecnych przepisów wyrok NSA z 12 stycznia 2011 r. (sygn. I FSK 148/10), w którym czytamy, że: NSA (...) przepis art. 86 ust. 3 [obecnie art. 86a ust. 1 ustawy o VAT - przyp. aut.] formułuje zatem specyficzną zasadę ograniczenia możliwości odliczenia podatku przy nabyciu wyżej wymienionych samochodów osobowych. Ogranicza mianowicie nie tyle prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu samochodów, lecz samo pojęcie podatku naliczonego przy nabyciu tych pojazdów: do 60% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 6000 zł. Zatem nie cała kwota podatku należnego umieszczona na fakturze zakupu takiego samochodu jest u podatnika podatkiem naliczonym, lecz jedynie 60%, lecz nie więcej nie 6000 zł. Pozostała część tej kwoty nie ma zatem przymiotu podatku naliczonego w rozumieniu art. 86 ust. 2 W rezultacie prawo do odliczenia kwot podatku naliczonego obliczonych zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT może: ● przysługiwać w całości - jeżeli pojazd samochodowy wykorzystywany jest wyłącznie do celów opodatkowanej działalności gospodarczej, ● przysługiwać częściowo (na zasadach określonych przepisami art. 90 ustawy o VAT) - jeżeli pojazd samochodowy wykorzystywany jest zarówno do celów opodatkowanej działalności gospodarczej, jak i działalności zwolnionej od podatku, ● nie przysługiwać - jeżeli pojazd samochodowy wykorzystywany jest wyłącznie do celów działalności gospodarczej zwolnionej od podatku. Przykład Na potrzeby prowadzonej działalności opodatkowanej oraz zwolnionej od podatku lekarz wykorzystuje samochód osobowy. Proporcja wstępna obowiązująca lekarza w 2021 r. to 18%. 17 lutego 2021 r. lekarz zatankował posiadany samochód, na co otrzymał fakturę za paliwo na kwotę 368,28 zł netto + 84,70 zł VAT. W opisanej sytuacji kwotę podatku naliczonego z tej faktury stanowi 42,35 zł (84,70 zł x 50%), z czego lekarz może odliczyć 7,62 zł (42,35 zł x 18%). Pozostałą część kwoty podatku z faktury, tj. 77,08 zł (84,70 zł - 7,62 zł) lekarz może razem z wartością netto z faktury zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów (a zatem łącznie do kosztów uzyskania przychodów będzie mogła zostać zaliczona kwota 445,36 zł). 3 [Okres stosowania przepisów] Komentowany artykuł w obecnym brzmieniu obowiązuje od 1 kwietnia 2014 r. Wprowadzenie w tym brzmieniu przepisów art. 86a ustawy o VAT wymagało uzyskania zgody Rady Unii Europejskiej. Pierwotnie komentowane przepisy miały obowiązywać do końca 2016 r., gdyż wtedy wygasła decyzja Rady Unii Europejskiej, która pozwoliła wprowadzić te przepisy. Natomiast art. 10 ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, stanowi, że przepisy art. 86a ustawy o VAT w brzmieniu nadanym z dniem 1 kwietnia 2014 r. stosuje się w okresie obowiązania upoważnienia wynikającego z tej decyzji. Jednak Rada Unii Europejskiej zezwoliła na dalsze stosowanie tych przepisów - najpierw do końca 2019 r. (zob. decyzję wykonawczą 2016/1837 z 11 października 2016 r.), a następnie do końca 2022 r. (zob. decyzję wykonawczą 2019/1594 z 24 września 2019 r.). 4 [Zmiana od 1 czerwca 2021 r.] Z dniem 1 czerwca 2021 r. dokonana została drobna zmiana w treści art. 86a ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Zmiana ta polegała na zastąpieniu wyrazów "art. 33 ust. 2 i 3" wyrazami "art. 33 ust. 2-3". Jest ona konsekwencją zmian w treści art. 33 ustawy o VAT. Obecnie decyzje w postępowaniach w sprawie podatku VAT z tytułu importu towarów wydawane są bowiem nie tylko na podstawie art. 33 ust. 2 i 3 ustawy o VAT, ale również na podstawie art. 33 ust. 2a ustawy o VAT. II. Wydatki związane z pojazdami samochodowymi [art. 86a ust. 2] 5 [Katalog wydatków związanych z pojazdami samochodowymi] Ograniczenie kwoty podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, dotyczy wydatków związanych z pojazdami samochodowymi. W art. 86a ust. 2 ustawy o VAT określony jest katalog takich wydatków (zob. tabelę 1). Jest to katalog zamknięty, tj. inne niż wskazane w nim wydatki nie są wydatkami związanymi z pojazdami samochodowymi, których dotyczy art. 86a ust. 1 ustawy o VAT. Tabela 1. Wydatki związane z pojazdami samochodowymi Lp. Rodzaj wydatków Wyjątek 1. Wydatki dotyczące nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych - 2. Wydatki dotyczące używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3 - 3. Wydatki dotyczące nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, ... Podatnik złożył informację VAT-26 o wykorzystywaniu pojazdu wyłącznie do celów działalności, w związku z czym odliczał 100% VAT. Teraz zamierza wynająć pojazd. Zdaniem podatnika najemca powinien złożyć informację VAT-26, jeśli zamierza odliczać 100% VAT. Czy właściciel auta (wynajmujący) powinien złożyć aktualizację informacji VAT-26 (zmiana przeznaczenia) w związku z wynajmem pojazdu innej firmie i brakiem prowadzenia tzw. kilometrówki (będzie to robił najemca)? Odliczenie VAT od samochodów w firmie Generalnie w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi odliczeniu podlega 50% kwoty VAT zawartego w cenie nabytego towaru lub usługi związanej z tym pojazdem (art. 86a ust. 1 ustawy o VAT). Zasada ta nie dotyczy jednak pojazdów, które są wykorzystywane wyłącznie do celów prowadzonej działalności podatnika. W tym bowiem przypadku podatnikowi VAT przysługuje prawo do odliczenia 100% kwoty VAT wynikającej z faktury za nabycie towarów lub usług związanych z eksploatacją pojazdu, ale pod warunkiem że: zgłosi pojazd w urzędzie skarbowym jako pojazd przeznaczony wyłącznie do celów prowadzonej działalności poprzez złożenie informacji VAT-26 oraz prowadzi ewidencję przebiegu tego pojazdu. Kiedy aktualizacja VAT-26? Dodatkowo, jeżeli podatnik zdecyduje się na zmianę sposobu użytkowania danego pojazdu (tj. gdy samochód, który dotąd był wykorzystywany tylko do celów działalności gospodarczej, będzie następnie używany przez podatnika zarówno do celów działalności, jak i do celów prywatnych), jest obowiązany dokonać aktualizacji VAT-26 (art. 86a ust. 14 ustawy o VAT). Ważne! Jeżeli podatnik zdecyduje się na zmianę sposobu użytkowania danego pojazdu (tj. gdy samochód, który dotąd był wykorzystywany tylko do celów działalności gospodarczej, będzie następnie używany przez podatnika zarówno do celów działalności, jak i do celów prywatnych), to jest obowiązany dokonać aktualizacji VAT-26. Wynajmujący samochód firmowy nie aktualizuje VAT-26 jeżeli wynajem jest w ramach działalności gospodarczej W ocenie autora w analizowanej sprawie podatnik nie będzie obowiązany do aktualizacji wcześniej złożonej informacji VAT-26, o ile samochód będzie od tej pory wynajmowany wyłącznie w ramach prowadzonej działalności podatnika. Nie dojdzie bowiem do zmiany sposobu wykorzystywania tego pojazdu z wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej na wykorzystywanie "mieszane". Pojazd będzie nieprzerwanie wykorzystywany do celów działalności gospodarczej podatnika (aktualnie w związku z jego wynajmowaniem innej firmie, wcześniej w ramach sposobu użytkowania potwierdzonego prowadzoną ewidencją przebiegu i złożoną informacją VAT-26). Podatnik nie będzie także obowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, gdyż ustawodawca nie wymaga tego w odniesieniu do samochodów przeznaczonych wyłącznie do oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika. Ważne! Podatnik nie będzie obowiązany do aktualizacji wcześniej złożonej informacji VAT-26, o ile samochód będzie wynajmowany wyłącznie w ramach prowadzonej działalności podatnika. W tej sytuacji nie dojdzie bowiem do zmiany sposobu wykorzystywania pojazdu (z wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej na wykorzystywanie "mieszane"). Najemca samochodu musi złożyć VAT-26 o ile chce odliczać 100% VAT od czynszu i wydatków samochodowych Natomiast najemca pojazdu - jeśli jest podatnikiem VAT i będzie wykorzystywał wynajmowany pojazd wyłącznie do działalności gospodarczej - odliczy 100% VAT z tytułu czynszu najmu oraz kosztów eksploatacyjnych (o ile dochowa obowiązku złożenia VAT-26 i będzie prowadził ewidencję przebiegu pojazdu). Podstawa prawna: art. 86a ust. 1, 3-5, 12 i 14 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - z 2022 r. poz. 931; z 2022 r. poz. 1301. Adrian Błaszkiewicz, ekspert w zakresie VAT Przygotuj się do stosowania nowych przepisów! Poradnik prezentuje praktyczne wskazówki, w jaki sposób dostosować się do zmian w podatkach i wynagrodzeniach wprowadzanych nowelizacją Polskiego Ładu. Tyko teraz książka + ebook w PREZENCIE

art 86a ustawy o vat